Wanneer heb je obstipatie?
Het moeilijke woord voor verstopping.
Het Nederlandse Huisartsengenootschap spreekt in de richtlijn van obstipatie als je twee symptomen hebt uit dit rijtje van zes.
· Je poept minder dan twee keer per week
· Je ontlasting is hard of keutelig (lager dan 3 op de Bristol Stool Cart)
· Je moet hard persen tijdens het poepen
· Je hebt het gevoel dat je niet alles kwijt bent als je klaar bent
· Je voelt een ophoping of blokkade aan het eind van de darm
· Je moet je vinger gebruiken om de ontlasting eruit te krijgen
Het komt erop neer dat je niet zo soepel je ontlasting kwijt kunt als zou moeten.
In Nederland heeft 10 tot 30% van de bevolking wel eens klachten van obstipatie. Drie procent heeft naar schatting structurele klachten wat kan oplopen tot 24% onder ouderen. Geschat wordt dat slechts een kwart van de mensen die last hebben van obstipatie medische hulp zoekt. (1)
Hoe krijg je hier last van?
Er kan een obstructie in de darm aanwezig zijn. Sommige medicijnen verminderen vocht in de darmen, waardoor de ontlasting langer blijft zitten en hard wordt. Er zijn bepaalde ziekten, zoals parkinson, MS, diabetes en trage schildklier die effect hebben op de passage in de darmen. Bij een zwangerschap of vlak na een operatie kan het zijn dat de darmen ‘platgelegd’ zijn. Het kan ook zijn dat er op die vlakken helemaal niets aan de hand is en je toch last hebt van buikpijn, kramp en een opgeblazen gevoel. Soms zelfs misselijkheid, winderigheid en pijn bij je anus. Je voelt je in ieder geval absoluut niet top en het kan zelfs leiden tot isolement.
Wat kun je eraan doen?
· Zorg dat je voldoende vezels eet, zodat de darmen goed gevuld blijven en de peristaltiek aan de gang blijft. Vezels zitten vooral in groente en fruit, noten, zaden, psylliumvezels en peulvruchten.
· Daarnaast is ruim voldoende drinken van belang. Drink zeker 1,5-2 liter water of (kruiden)thee om de brij soepel te houden.
· Bewegen is essentieel om de peristaltiek te bevorderen en de ontlasting niet te lang in de darmen te laten zitten. Wandelen is al goed als je nu niets doet. Ook touwtjespringen, hardlopen en yoga kunnen helpen. In de blog “Slappe buikspieren geven darmproblemen” beschrijf ik hier meer over.
Is er nog meer waar ik aan kan denken?
· Ga meteen naar de w.c. als je aandrang voelt. Als je dat niet doet, ebt de aandrang weer weg. Zo blijft de poep langer in je darmen en dikt het verder in. Je wilt de poep juist soepel houden, dus ga meteen naar het toilet!
· Kijk eens naar de houding waarin je poept. Zit je keurig rechtop met de benen in 90 graden en de voeten plat op de grond, dan zit er een knik in je endeldarm (dit is het laatste stukje voor de anus) en komt de poep er moeilijker uit. Evolutionair zijn we gebouwd om gehurkt te poepen (die Fransen hebben het nog niet zo slecht bekeken….!) en dan strekt de endeldarm zich juist, zodat het gemakkelijker is om alle ontlasting kwijt te raken. Een poepkrukje of een andere verhoging die zorgt dat je voeten van de vloer komen en de hurkhouding nabootst kan helpen.
· Een diepe buikademhaling geef je buik een massage wat weer goed is voor de peristaltiek. Je wordt ook rustig in je hoofd en dat heeft een positief effect op de goede werking van je darmen.
· In overleg met de huisarts kun je kijken of de medicijnen die je gebruikt misschien vervangen kunnen worden door medicatie die geen obstipatie bij jou veroorzaakt. Eventueel kan de huisarts tijdelijk ook laxerende middelen voorschrijven om de boel weer op gang te helpen.
Moet ik vooral ook dingen niet doen?
Het belangrijkste is om je toiletbezoek niet uit te stellen.
Heel hard persen veroorzaakt aambeien of scheurtjes in de anus, waardoor het poepen nog meer zeer gaat doen. Zachtjes mee persen mag wel, maar meer niet.
Heel veel koffiedrinken lijkt laxerend, maar heeft juist het tegenovergestelde effect!
Door de werking van de cafeïne raakt je darm zijn eigen peristaltiek kwijt en dat wil je niet.
Door blijven lopen als je bloed of slijm bij de ontlasting ziet of koorts krijgt. Dan is het zaak te overleggen met de huisarts.
Wat neem je mee?
Obstipatie is een lastig probleem waar veel mensen mee lopen en niet over praten. Je kunt veel doen met vezels eten, water drinken, beweging en vooral meteen naar het toilet gaan als je voelt dat je aandrang hebt. Een poepkrukje kan helpen om gemakkelijker te ontlasten.
1 De Wit NJ, Smout AJPM. Obstipatie. In: Mathus-Vliegen EMH, Numans ME, editors. Maag-, darm- en leverziekten. Bohn Stafleu van Loghum; 2016. P 129-142.
Bronnen:
De poepdokter Nienke Gottenbos